Al-Quran Huling ni Hau Alor: Bongkot ni Ugama Islam i Nagori Ai
I tongah-tongah ni hinanami ni tanoh Alor Bagei, sada huta na i Kecamatan Alor Barat Laut, Kabupaten Alor, Provinsi Nusa Tenggara Timur, adong do sada arta na marujung bani sejarah na gabe saksi bani masukni ugama Islam i pulo Alor. Haseda ni arta on aima humbani bahan na binoat mambahen ai: huling ni hayu. Al-Quran na dob dokah on, na pinarayakkon marumur ratusan tahun, lang pitah sada buku na mapansing, tapi age tanda na penting i bagas pardalanan ni sejarah ampa adat ni halak Alor.
Al-Quran na binoat humbani huling ni hayu on nuan ipajongjongkon do marhitei hormat i rumah ni keluarga Nurdin Gogo, na marianan i pusat ni huta na dohor bani topi ni laut, seng daoh humbani Rumah Adat Watang na gabe pusat ni parsaoran ampa adat ni masyarakat ijin. Rumah ni keluarga Nurdin Gogo gabe sijaga ni arta na marujung bani sejarah, manat do side mamparayakkon lambar-lambar ni huling ni hayu na marisi arga partondion ampa sejarah na lang tarondos argani.
Mangihutkon pinarayakkon ni masyarakat ijin ampa barita na turun-temurun, Al-Quran huling ni hayu on iboan hu Alor Bagei marhitei sada tokoh na margoran Bapak Iang Gogo. Roh do ia hu Alor rap pakon ompat halak anggini i bagas sada horja na mapansing laho pararathon ugama Islam das hu sude nagori ni pulo Alor. Pardalanan ni parbarita na madear na lima on pinarayakkon masa i panorang Kesultanan Baabulah V, sada panorang na penting i bagas sejarah perkembangan ni ugama Islam i wilayah timur ni Nusantara.
Barita pardalanan ni parbarita na madear na lima on gabe sada bagian na penting i bagas barita sejarah ni ugama Islam i Alor. Marlayar do side humbani Ternate, pusat ni harajaon Kesultanan Ternate i Maluku Utara na balga pangkorhonni i bagas pararathon ugama Islam i wilayah timur ni Indonesia, mamakei sada parau layar tradisional. Lima halak anggini na marhuaso pararathon ajaran ni ugama Islam on aima Ilyas Gogo, Iang Gogo, Djou Gogo, Boi Gogo, ampa Kimales Gogo. Goran ni side nuan iingat ampa iparsangapi masyarakat Alor songon angka parlobei pararathon ugama Islam i tanoh ni side.
Parau layar na mamboan angka parbarita na madear ni ugama Islam on adong sada goran na tumang ampa mararti bagas, aima 'Tuma Ninah'. I bagas hata nagori ai, 'Tuma Ninah' mararti berhenti atap singgah satongkin. Goran on ra marujung bani pardalanan ni horja ni side na singgah humbani sada ianan hu ianan na legan i Alor i bagas horja pararathon ajaran ni ugama Islam, atap boi do homa lambangkon pangaropan naeng marurat ampa totap sadokah ni dokahni ugama Islam i tanoh Alor.
Hadirni Al-Quran huling ni hayu on gabe sada bukti na toguh manggoluhkon tapak ni peradaban Islam na dob dokah adong i Alor. Bahan huling ni hayu songon media panuratan ni Al-Quran patuduhon hasintongan ampa hapistaran ni halak ijin mamakei haganup sinamot ni tanoh na adong. On patuduhon age pardalanan ni pararathon ugama Islam i Alor ihorjahon do marhitei damei ampa akulturatif, mangargai adat ampa budaya nagori ai.
Al-Quran huling ni hayu on lang pitah sada arta na marujung bani sejarah, tapi age marisi arga partondion na bagas hu masyarakat Muslim Alor. Buku na mapansing on gabe sada simbol ni identitas ampa hasurungan, paingothon side manggoluhkon bongkot ni sejarah ni ugama Islam i tanoh ni ompung ni side. Angka na maposo ni halak Muslim Alor iajari do manggoluhkon barita ni rohni ugama Islam ampa hadirni Al-Quran huling ni hayu on songon bagian ni arta budaya ampa ugama ni side.
Horja mamparayakkon Al-Quran huling ni hayu on gabe tanggung jawab ni haganup masyarakat Alor ampa pamarentah nagori ai. Arta na arga on porlu iparayakkon humbani hasisiraan na roh humbani umur ampa lingkungan ase boi totap gabe saksi sejarah ampa sumber ni hiras ni uhur hu angka ginompar na maposo. Panalisaon na lobi bagas manggoluhkon Al-Quran on boi age mangalehon hapistaran na lobi bagas manggoluhkon sejarah ni ugama Islam i Alor ampa parsaoranni hu angka pusat ni pararathon ugama Islam na legan i Nusantara.
Barita ni Al-Quran huling ni hayu Alor on manambahi habayakon ni hapistaran nami manggoluhkon sejarah ni ugama Islam i Indonesia, tarlobih i wilayah timur na jotjot hurang tarbarita. Hadirni on membuktikan manggoluhkon ugama Islam nggo marserak hu sude nagori ni Nusantara marhitei cara na tumang ampa marragam, maradaptasi pakon konteks nagori ai ampa mangasilkon arta budaya na bayak.
Al-Quran huling ni hayu Alor on paingothon ringkotni mangargai ampa mamparayakkon arta budaya ampa ugama. Arta on lang pitah arta ni masyarakat Alor, tapi age bagian humbani sejarah ampa identitas ni bangsa Indonesia haganup. Baritani na tumang ampa mangalehon hiras ni uhur tama do totap tarbarita ampa iparlajari angka ginompar na maposo.
Hasedani Al-Quran huling ni hayu on age manarik uhur ni angka panalisi ampa akademisi na tertarik hu sejarah ni ugama Islam i kawasan timur Indonesia. Parsiajaran na marragam bidang na mangalibatkon angka ahli sejarah, filologi, ampa konservasi iharapkon boi mangungkap lobi buei informasi manggoluhkon umur, proses pambahenan, ampa isi naskah Al-Quran on.
Asing ni arga sejarah ampa partondionni, Al-Quran huling ni hayu Alor on age marpotensi gabe sada dalan hu pariwisata budaya ampa ugama. Hadirni boi gabe magnet hu angka wisatawan na tertarik hu sejarah ni ugama Islam ampa hasedani arta-arta na dob dokah. Pangembangan ni pariwisata na marojahan hu sejarah ampa budaya on boi mangalehon laba ekonomi hu masyarakat Alor.
Tapi, pangembangan ni potensi pariwisata on porlu ihorjahon do marhitei manat ampa bertanggung jawab, maratei-ateihon angka aspek ni pangarimotion ampa manghormati nilai-nilai rohani ampa sejarah ni Al-Quran huling ni hayu. Parsaoran ni masyarakat nagori ai i bagas pengelolaan ampa mamakei potensi pariwisata on age penting tumang laho mamastihon keberlanjutan ampa labani hu komunitas Alor.
Barita pardalanan ni parbarita na madear na lima halak humbani Ternate hu Alor mamakei parau layar 'Tuma Ninah' age bagian na lang tar sirang humbani arta sejarah on. Tonduy ampa hiras ni uhur ni side laho pararathon ajaran ni ugama Islam i tanoh na baru tama do gabe sitiruon hu angka na maposo ni halak Muslim Alor ampa Indonesia secara umum.
Al-Quran huling ni hayu Alor on gabe simbol ni hasadaon ampa akulturasi budaya. Hadirni patuduhon manggoluhkon ugama Islam boi marinteraksi ampa maradaptasi pakon budaya nagori ai lang manghilangkon identitasni. Hasadaon ni angka arga ni ugama Islam ampa adat nagori Alor taridah i bagas arta na tumang on.
Songon panutup, Al-Quran huling ni hayu Alor on gabe permata sejarah ampa budaya na tama iparayakkon ampa ilestarikan. Baritani na tumang manggoluhkon masukni ugama Islam i Alor ampa bahan pambahenanni na langka mambahen on gabe arta na lang tarondos argani. Sai anggiat ma barita ampa hadirni Al-Quran on totap mangalehon hiras ni uhur ampa mamora habayakon ni sejarah ni ugama Islam i Nusantara.
No comments